Her 31 Ekim’de vampırlerin, Frenkesteyanların ve türlü türlü tipsiz yaratıkların cırit attığı bir gelenek dünya’nın çeşitli bölgelerinde kutlanıyor. Peki bu gelenek ilk nerede başladı? Neden balkabağı cadılar bayramı ile özleşti gibi soruları merak ediyorsanız. Gelin birlikte cadılar bayramına dayır enteresan bilgiliere birlikte göz atalım.

GEÇMİŞLERİN RUHUNA BİR ŞEKER

Cadılar Bayramı İrlanda’da başlayan bir gelenek olduğuna inanılır. Rivayete göre ‘Samhain’ olarak adlandırılan bu bayram ilk olarak Celtic’liler döneminde kutlanır. Vefat eden yakınlarının gönüllerini almak için yemek ile tatlı dağıtılırdı. Bu dini tören Celtic takvimin yılın son ayının simgelerdi. ‘Trick or Treat’de çocukların kılıktan kılığa girip kapı kapı dolaşıp şeker çikolata ‘artık ne toplarsak kardır hesabıyla bir aylık şeker stokunu sağladıkları gelenekde burdan çıkmadır.

Sonradan Avrupa’ya yayılır. Özellikle 9 yy’ında Hristiyanların 1 Kasım tarihinde kutladıkları ‘Hallowmas’ ile birleştirilir. Yoksullar ile gençler ev ev dolaşarak şeker ile para veren kişilere vefat eden yakınlarının ruhlarına dua ederlerdi. Asıl anlamıda yaz döneminden kış dönemine geçiş ve bu dünya ile öteki dünya arasında bir geçiş olarak adlandırılır. Halloween olarak tanınan bu bayram Kek Gecesi ile Fındıkkıran Gecesi gibi farklı isimlerde anılmaktadır.

İRLANDALI OFLU ILE BALKABAĞI

Bir başka rivayete göre İrlanda’da Jack adında cimri bir adam yaşarmış. Aynı bizim Of’lu hikayelerinde anlatıldığı gibi adam şeytana pabucunnu birkaç kez ters giydiren cinstenmiş. Adam o kadar kötüymüş ki öldüğünde hem cennetten hemde cehennemden girmesi yasaklandığı anlatılır. O’da buna karşılık dünyayı elinde feneri ile insanları yoldan çıkarmak için aydınlatıldığına inanılır. Böylece balkabak fenerlerin ismine ‘Jack O’Lanterns’ adı verilir (yani lanterns kelimesi Ingilizce fener anlamina geliyor).

Aslında bu fenerler balkabağından değilde ilk başlarda turptan yapılıyordu. İrlandalılar turpların içini oyarak insan çehresine dönüştürüyordu. Şimdilerde balkabaklarına yapıldığı gibi şekil veriliyordu. Işıklandırılarakda fenere dönüştürülüyordu. Bunu ölen yakınlarının ruhunu karşılama amacı olarak yapıldığı belirtilir. 1840’larda Amerika’ya göç eden İrlandalılar bu geleneklerini beraberinde götürürler. Böylece balkabağı feneri ile beraber ‘trick or treat’ İrlanda’dan bütün dünyaya yayılır. Ve Cadılar Bayramının simgelerinden haline gelirler.

YAZI: H.HÜSEYİN KAYA