İngiltere savaş tarhini incelerken acaba karşımıza ne tür hikayeler çıkacak diye arşivlere bir göz atalım dedik. Savaşın o karamsar görüntüsü dışında bizleri tebessüm ettiren hikayeler de yok değil. Bunlar arasında savaş sonrası imzalanan barış anlaşmasında dahil edilmeyi unutulan kasabadan tutunda en kısa süren savaşa kadar İngilizilerin eksik olmadığı hikaye bulunmuyor. Gelin İngiliz savaş tarihinin o ilginç hikayelerine bir yolculuk yapalım…

Gülen insan Kemal Sunal’ın rol aldığı Tosun Paşa filmindeki Seferoğulları ile Tellioğulları arasındaki ‘Yeşil Vadi’yi sahiplenme kavgasını bilmeyen yoktur. İskoçlar ile İngilizler arasında buna benzer sürtüşmeler geçmişte sıkça yaşanmıştır. Bunların arasında en enteresan olanı ise iki ülke sınırları arasında bulunan ‘Berwick-upon-Tweed’ adında bir kasaba için verilen savaşdir. Stratejik olarak önemli bir konumda bulunan bu bölge adeta bir İngiliz Sefer-Telli oğulları versiyonuna dönüşür. Berwick ahaliside uzun yıllar (tam 14 kez) adeta bir top gibi bir ingilizlerin bir iskoçyaların himayesi altında savrulup dururlar.

Sürekli el değiştirilmek yetmiyormuş gibi bir de Rusya ile papaz olunur. Ekim 1853 tarihinde İngiliz imparatorluğu ‘Kırım Savaşı’ olarak adlandırılan savaşta Ruslara kafa tutar. O dönem Berwick kasabanın sürekli el değiştiği için kime ait olduğu belli olmadığından savaş bildirisinde ‘İngiltere, İrlanda, Berwick ve diğer ingiliz imparatorluğuna bağlı ülkelerin isimleri yer alır. Savaşın sonunda 1856 yılında imzalanan ‘Paris Barış Antlaşmasında’ Berwick dahil edilmeye unutulur. Böylece Berwick halkı teknik olarak Ruslar ile tam 110 yıl boyunca savaş halinde olurlar.

Nitekim 1966 yılında Soviyet Rusyasından bir hükümet yetkilisi bu duruma gecde olsa farkına varır. Durumu düzeltmek için de ‘barış güverciniyle’ beraber Berwick kasabasına yol alır. Sanırsın 12 bin nüfuslu kasaba halkını işi gücü yok Rusya’yı işgal etmeye gidecekler. Neyse kasaba valisi Robert Knox bu ziyareti hoş karşılayarak sonunda barış anlaşmasının imzalanmasınından duyduğu memnuyiyeti  “Lütfen Rus halkına artık geceleri yataklarında rahat uyuyabileceklerini iletirmisiniz” sözleriyle dile getirir.

Dikkat İngilizler geliyor !!!

Takvim yaprakları 25 Ağustos 1896 yılını gösterdiğinde Doğu Afrika ülkesi Zanzibar’da bir hareketlilik yaşanır. İngiltere imparatorluğunun sömürgesi olan bu ülkede İngilizlerin kuklası olarak görülen Sultan Hamad bin Thuwaini’nin ani ölümü kuzeni Khalid bin Bargash’in tahta çıkması için gün doğmuştu. Hatta onun Sultan Hamad’ı zehirleyerek öldürdüğü bile iddia edilir. İngiliz ağaları onların izni olmadan tahta çıkan yeni Sultan’a yönelik uyarılarda bulunurlar. Khalid ise ingilizler sallamayarak ordusunu saray etrafında toplamaya başlar.

Bu gelişmeden sonra İngiliz komutanlar devreye girer, “sen kime artistlik yapıyorsun lan” diyerek Zanzibar’a iki savaş gemisi gönderir.  Zanzibar sularında bekleyen ingiliz gemileri Sultan Khalid’e son notalarını verirler. Khalid notalarıda kale almayarak İngilzilerin onlara karşı ateş açmayacaklarına inanır. ‘El mi yaman bey mi yaman’ kafasındaki ingilizler son bir göz dağı olarak iki savaş gemisi daha gönderir.

Neticede 27 Ağustos 1896 tarihinde ingiliz ordusu sabah saat 9’da sarayı bombardımana tutarlar. 2 dakika geçmez Khalid’in topçu birliği dağılır. Sarayın çoğu bölümleri yıkılır ve içindeki 3 bin askeri etkisiz hale gelmiştir. İngilizlere kafa tutan Khlaid ise sarayın acil çıkış kapısında kaçarak askerlerini yalnız bırakır. Saatler 09:38 gösterdiğinde bombardıman sona ermiş, saray bayrağı indirilmiş ve savaş haliyle sona ermişti. Böylelikle küçük ada ülkesi Zanzibar büyük ağabeylerine fazla direnemeden 38 dakika içinde hemen teslim olurlar. Bu olayda dünyanın en kısa süren savaşı olarak tarihe geçer.

HUSSAIN KAYA – LONDRA